«Όταν χαμήλωσε ο ουρανός» του Μιχαήλ Άνθη
Μονή Λαζαριστών – Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος (ΚΘΒΕ)
Ή αλλιώς: Όταν όλα κι όλοι συνεργάζονται και συντελούν σε ένα άρτιο αποτέλεσμα!
Η παράσταση «Όταν χαμήλωσε ο ουρανός» του Μιχαήλ Άνθη, που παρουσιάζεται στη Μονή Λαζαριστών από το Κ.Θ.Β.Ε., αποτελεί μια δυναμική και βαθιά ανθρώπινη καταγραφή των συνεπειών του πολέμου. Με τη διαλεκτική παρουσίαση των δύο πλευρών, η παράσταση αναδεικνύει τα τραγικά αποτελέσματα της σύγκρουσης Ισραηλινών και Παλαιστινίων, μεταφέροντας το κοινό σε ένα σκηνικό που αγγίζει την καρδιά. Η σκηνοθεσία του Γιώργου Κιουρτσίδη, οι συγκλονιστικές ερμηνείες και το εξαιρετικό σκηνικό συνθέτουν μια παράσταση που κρατά την ένταση και την συγκίνηση από την αρχή ως το τέλος.
Το κείμενο! (Μιχάλης Άνθης): Από την αρχή της παράστασης καταλαβαίνεις πως έχει προηγηθεί μελέτη και για την περιοχή και για τα ονόματα που χρησιμοποιούνται και για τις συνήθειες των ανθρώπων. Αυτό όμως που το ξεχωρίζει ως θεατρικό έργο που αναφέρεται στον πόλεμο μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστίνιων, είναι η διαλεκτική μορφή του, δηλαδή η παρουσίαση των επιχειρημάτων και των δυο πλευρών με τέτοιο τρόπο, ώστε η κάθε πλευρά να έχει το δίκιο της, όταν αναπτύσσει αυτά τα επιχειρήματα. Σκοπός του συγγραφέα είναι να αναδείξει τα δεινά του πολέμου και αυτό το επιτυγχάνει. Ακόμα και με πινελιές πικρού χιούμορ μέσα σε αυτό το ζοφερό κλίμα του έργου, που είναι τελικά ένα μεγάλο συν στο έτσι κι αλλιώς εξαιρετικό κείμενο!
Η σκηνοθεσία! (Γιώργος Κιουρτσίδης): Σεβάστηκε απόλυτα το κείμενο, που παρουσιάζει δύο ήρωες καθηλωμένους μέσα σε συντρίμμια σχεδόν στο σύνολο του έργου! Και όμως έδωσε ένα τέτοιο εσωτερικό ρυθμό στο έργο, που όχι μόνο δεν πλήττεις, αλλά θες να ακούς την κάθε λέξη που βγαίνει από το στόμα τους! Τους έχει δε τοποθετήσει έτσι που η σκηνοθεσία του γίνεται κινηματογραφική! Όταν μιλάνε είναι σαν να βλέπεις πλάνα που εναλλάσσονται, δείχνοντας ξεχωριστά τον κάθε ήρωα, ενώ φυσικά βρίσκονται στον ίδιο χώρο! Επιπλέον βρήκε αυτό το κάτι που σε κάνει να θες να σηκωθείς από την καρέκλα σου και να φωνάξεις μπράβο! Και τι είναι αυτό μέσα στην ακινησία των ηρώων; Ο Ισραηλινός στρατιώτης (Δημήτρης Σιακάρας) κουνάει συνέχεια το πέλμα του, όπως ακριβώς όταν αυτό κρέμεται από ένα νεύρο, έτοιμο να κοπεί!!! Ο Παλαιστίνιος (Νίκος Νικολάου) βγάζει τον πόνο του, χαϊδεύοντας ένα κομμάτι λίθου από το σπίτι του, που τον έχει καταπλακώσει!
Οι ηθοποιοί: Νίκος Νικολάου! (Γιουσέφ): Ακόμα και αν δε ξέρεις κανέναν από τους συντελεστές του έργου, αυτό το όνομα είναι εγγύηση ότι θα δεις κάτι που σίγουρα αξίζει. Ηθοποιός με πείρα, με γνώση του θεάτρου, με τεχνικές που δεν φείδεται διόλου να τις χρησιμοποιήσει! Όταν φωνάζει τους αγαπημένους του, που δεν ξέρουμε αν έχουνε επιβιώσει από τον βομβαρδισμό, αναπόφευκτα σου έρχεται στο νου «Η αυλή των Θαυμάτων» του Καμπανέλλη και δίνεται έτσι μια συνέχεια στο θέμα της προσφυγιάς! Εναποθέτει τον καϋμό του σε ένα κομμάτι λίθου πολύ συγκινητικά, καθώς είναι για αυτόν ο θεμέλιος λίθος σπιτιού που γκρεμίζεται και πατρίδας που ξεριζώνεται! Ο τρόπος που κάθεται μέσα στα ερείπια, θυμίζει κάποιον προπάτορα και ας είναι Παλαιστίνιος. Άλλωστε η μείξη των πολιτισμών στην περιοχή είναι πολύ βαθιά! Και μέσα σε όλα αυτά αποδίδει με τέλειο σαρκαστικό τρόπο, και τις πικρές ατάκες του έργου, καθώς σε αυτόν το ρόλο πέφτει κυρίως το βάρος τους. Όλα όμως έχουν υπηρετηθεί και εξυπηρετηθεί στο ακέραιο από τον κύριο Νίκο Νικολάου!
Δημήτρης Σιακάρας! (Ντορόν): Από την αρχή του έργου - καθώς ανήκω σε αυτούς που παρατηρούν τα πάντα- όταν είδα να κουνάει το πέλμα του σαν να κρέμεται από ένα νεύρο σκέφτηκα πόσο τέλειο θα ήταν να το έκανε σε όλη τη διάρκεια του έργου. Και το έκανε με την απόλυτη συνέπεια ενός πειθαρχημένου ηθοποιού! Πραγματικά δεν είναι καθόλου εύκολο την ώρα που παίζεις ένα τόσο δύσκολο έργο, που φεύγεις από την πραγματικότητα, ο εγκέφαλος σου να δίνει εντολή για μια διαρκή κίνηση του πέλματος. Και εκεί που τον μισείς ως Ισραηλινό στρατιώτη, σε συγκινεί όταν εξιστορεί την δική του προσωπική ιστορία, μια ιστορία ενός ‘διαφορετικού’ πολέμου. Και βέβαια μας τσακίζει όταν δίνει το χέρι του στο άλλο χέρι, αυτό που βγαίνει μέσα από τα ερείπια, στο χέρι της γυναίκας του Παλαιστίνιου δασκάλου, παίρνοντας και για λίγο τη θέση του, προκειμένου να την ανακουφίσει από τον πόνο και τη δυστυχία. Και κλιμακώνει αυτή την συγκίνηση στο τέλος του έργου, όταν και οι δύο ήρωες...
Μάρα Μαλγαρινού. (Αϊσα): Ένα μεγάλο μπράβο σε αυτήν την ηθοποιό, σε αυτό το κορίτσι. Κάνει το ακατόρθωτο! Μόνο αν δείτε την παράσταση θα καταλάβετε πόσο δύσκολο είναι αυτό που κάνει! Εμείς την βλέπουμε σε βίντεο. Όμως βιντεοσκοπείται πίσω ακριβώς από την σκηνή, την ώρα που παίζει και μάλιστα σε απόλυτα κοντινό πλάνο (gros plan). Δηλαδή παίζει μόνο με την έκφραση της, με την κάμερα πολύ κοντά στο πρόσωπό της, δίνοντας την αίσθηση του εγκλωβισμού, άλλη μια λαμπρή ιδέα του Γιώργου Κιουρτσίδη, απαντώντας ταυτόχρονα με πολύ μεγάλη ένταση και συναισθηματική ακρίβεια στον επίσης εγκλωβισμένο Παλαιστίνιο σύζυγο της, που είναι φυσικά μπροστά μας στη σκηνή! Την ιδία ώρα το μισό της χέρι βγαίνει από μια τρύπα του βομβαρδισμένου σπιτιού δίνοντας μας την αίσθηση του διαμελισμού!!! Γιατί απλούστατα η Μάρα Μαλγαρινού δεν παίζει ούτε με το χέρι , ούτε με το πρόσωπο, αλλά με την ψυχή της.
Σκηνικά και κουστούμια: Άννα Μαρία Αγγελίδου! Μα τι να πεις για το σκηνικό όταν από μόνο του αποτελεί ένα πολιτισμικό δρώμενο; Με το που μπαίνεις στην αίθουσα, το θαυμάζεις, μπαίνεις κατευθείαν σε σκηνικό πολέμου, καθώς σε… αιχμαλωτίζει! Το πιο ζωντανό ερειπωμένο σκηνικό που έχω δει! Τα κουστούμια είναι απλά και συμβολικά όπως πρέπει να είναι για έναν Ισραηλινό μαχητή και ένα Παλαιστίνιο που το σπίτι του βομβαρδίζεται!
Φωτισμοί: Τούμπας Γιάννης! Το σκηνικό και το έργο πρέπει να αναδεικνύονται από το φωτισμό! Σε αυτή την παράσταση, έχουμε την απόδειξη! Και μάλιστα με ένα… σκοτεινό φωτισμό! Άλλωστε γιατί να κάνεις υπερβολές όταν μπορείς να κάνεις το τέλειο;
Μουσική! Α υπήρχε μουσική; Δε παραδόθηκε μαζί με το έργο; Δηλαδή όλα τόσο ταιριαστά είναι σε αυτήν την παράσταση; Ίσως γιατί αυτός που επιμελήθηκε τη μουσική, είναι και βοηθός σκηνοθέτη, και σχεδιαστής του ήχου και έκτακτος αντικαταστάτης αν χρειαστεί. Μάλλον γενικά πρέπει είναι έκτακτος συνεργάτης σε όλα, ο Ανδρέας – Άγγελος Καρανικόλας!
Εν κατακλείδι, όταν σκοτείνιασε ο ουρανός, είδαμε θέατρο επί γης!
📅 Τελευταίες παραστάσεις έως την Κυριακή 4 Μαΐου!
Γράφει ο Κωνσταντίνος Ραβνιωτόπουλος
