ΕΠΙΚΑΙΡΑ

6/recent/ticker-posts

Η "Black Power'' στις νότες της Soul




Οι δεκαετίες του '60 και του '70 υπήρξαν αρκετά ταραχώδεις για τις Η.Π.Α., οι οποίες εκείνο το διάστημα συγκλονίζονταν από διαφόρων ειδών ειρηνικές και μη εξεγέρσεις. Το κίνημα κατά του πολέμου στο Βιετνάμ, το φεμινιστικό κίνημα, το κίνημα των χίπις και το αμερικανικό κίνημα για τα κοινωνικά δικαιώματα είναι μόνο μερικά από τα κινήματα που έκαναν την αμερικανική κοινωνία των δεκαετιών εκείνων να βρίσκεται σε μία μόνιμη κατάσταση αναβρασμού. Στο άρθρο αυτό θα εξετάσουμε πώς το κίνημα της Μαύρης Δύναμης επηρέασε, αλλά και επηρεάστηκε από την μουσική βιομηχανία, ιδιαίτερα δε από το είδος της soul μουσικής.

Το κίνημα της "Μαύρης Δύναμης" (Black Power Movement) εκδηλώθηκε στις Η.Π.Α. τη δεκαετία του '60 ως φυσική απόρροια του κινήματος των αφροαμερικανών για τα κοινωνικά τους δικαιώματα (Civil Rights Movement). Βασικές επιδιώξεις των ανθρώπων αυτών ήταν η παύση των φυλετικών διακρίσεων που τους όριζαν ως πολίτες β' κατηγορίας, η διεκδίκηση ίσων δικαιωμάτων μεταξύ λευκών-μαύρων και η πολιτική τους εκπροσώπηση.

Περισσότεροι από 4.400 μαύροι λιντσαρίστηκαν στις ΗΠΑ από το 1877 ως το 1950. Χιλιάδες λευκοί Αμερικάνοι, περιλαμβανομένων κοινοβουλευτικών, συγκεντρώνονταν για να παρακολουθήσουν τα δημόσια λιντσαρίσματα των θυμάτων, που βασανίζονταν, ακρωτηριάζονταν και διαμελίζονταν.



Λανθασμένα, πολλοί είναι αυτοί που συγχέουν το κίνημα της "Μαύρης Δύναμης" με αυτό της οργάνωσης των "Μαύρων Πανθήρων", κύριος αρχηγός και εκφραστής της οποίας ήταν ο Μάλκολμ Χ. Το Black Power Movement θα ήταν χρήσιμο να κατανοηθεί ως ένα γενικότερο φαινόμενο που περιλαμβάνει μαζί με πολλές ακόμα ομάδες - και αυτήν - της σκληροπυρηνικής οργάνωσης (που αργότερα θα γινόταν και κόμμα) των "Μαύρων Πανθήρων". Οι οπαδοί της οργάνωσης αυτής πίστευαν ότι το πρόβλημα των φυλετικών διακρίσεων και της αστυνομικής βίας εις βάρος των μαύρων των Η.Π.Α. θα λυνόταν μόνο με ένοπλες συγκρούσεις. 


Στην αντίπερα όχθη, με θερμούς επίσης υποστηρικτές βρισκόταν φυσικά η παρτίδα των  πολιτών που συμφωνούσαν με τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, ο οποίος πρέσβευε μια παθητική στάση "μη βίας" για τη λύση των προβλημάτων που αντιμετώπιζαν στην καθημερινότητα τους οι αφροαμερικανοί. Παρόλα αυτά, η βίαιη και πολλές φορές απάνθρωπη στάση της αμερικανικής κοινωνίας και αστυνομίας (που συχνά πυροβολούσε ειρηνικούς μαύρους ακτιβιστές στο δρόμο) ωθούσε ολοένα και περισσότερους αφροαμερικάνους στο κόμμα των "Μαύρων Πανθήρων", καθώς και σε εξίσου ακραίες ενέργειες που δεν ωφελούσαν τους πρωταρχικούς αγαθούς σκοπούς του κινήματος.  


Σε αυτό το σημείο έρχεται να κολλήσει η soul. Η μουσική ως μορφή τέχνης - τουλάχιστον στην ποιοτική εκδοχή της - είναι ικανή να επιφέρει δραστικές αλλαγές στον κόσμο για τη διαμόρφωση μίας καλύτερης και δίκαιης κοινωνίας. Πολλοί από τους αφροαμερικάνους τραγουδιστές της soul, αλλά και της jazz, (Billie Holiday, Nina Simone, Aretha Franklin, James Brown, Sam Cooke, Roy Charles, Gil Scott-Heron, κ.α.) δεν μπόρεσαν να παρατηρούν αμέτοχοι τις ανισότητες της εποχής. Και ποιος θα ήταν ο πιο γόνιμος τρόπος να εκφράσουν ειρηνικά και δημιουργικά τη στάση τους για το όραμα της ισότητας μεταξύ λευκών και μαύρων; Μα φυσικά, κανένας άλλος από τη μουσική!


Αρκετοί τραγουδιστές των δεκαετιών του '60 και του '70 ήταν ήδη καταξιωμένοι και αναγνωρίσιμοι καλλιτέχνες στον χώρο της soul μουσικής. Αγαπημένα στο ευρύ αμερικανικό κοινό, τα τραγούδια τους που μιλούσαν για την ανισότητα πουλούσαν χιλιάδες δίσκους βινυλίου ετησίως. Ίσως ήταν και γι' αυτό το λόγο που ένα μεγάλο μέρος της λευκής κοινότητας εξέφραζε ένθερμα την υποστήριξη του στο κίνημα της "Μαύρης Δύναμης". Βέβαια, πέρα από την ευαισθητοποίηση που επέφερε η soul μουσική σε ζητήματα ανισότητας λόγω χρώματος, ένας συνειδητοποιημένος πολίτης της εποχής δεν ήταν δυνατόν να μην παρατηρήσει τις κοινωνικές αδικίες εις βάρος της μαύρης κοινότητας. 

Σταδιακά, οι συνθήκες ζωής των αφροαμερικάνων γίνονταν καλύτερες και ο ρατσισμός εις βάρος τους λιγότερος. Σίγουρα, η δύναμη της μουσικής να ενώνει διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στο γεγονός αυτό, μαζί με την πολιτική βούληση. Καθώς τα τραγούδια δυνάμωναν την ενότητα του κινήματος της "Μαύρης Δύναμης", η αμερικανική κοινωνία είδε στη soul την ιστορία μία γενναίας και δυνατής κουλτούρας με ματωμένες ρίζες που θα έπρεπε επιτέλους να εκλάβει το σεβασμό και την δίκαιη μεταχείριση που της άξιζε. Ακόμα, δυστυχώς, μένουν πολλά να γίνουν.

*Background soundtrack: R-E-S-P-E-C-T, Aretha Franklin*