ΕΠΙΚΑΙΡΑ

6/recent/ticker-posts

Γεώργιος Βιζυηνός: Ο μεγάλος των ελληνικών γραμμάτων



Ο Γεώργιος Βιζυηνός αποτελεί ίσως ένα από τα σπουδαιότερα πρόσωπα της ελληνικής λογοτεχνίας για τα οποία η Ελλάδα είναι υπερήφανη. Τα έργα του είχαν και συνεχίζουν να έχουν μέχρι σήμερα τεράστια λογοτεχνική σημασία και διδάσκονται στα Ελληνικά σχολεία σχεδόν σε όλες τις βαθμίδες. 

Σημαντικότερα και γνωστότερα έργα του είναι: "Το αμάρτημα της μητρός μου", "Ποίος ήτον ο φονεύς του αδελφού μου", "Το μόνον της ζωής του ταξείδιον", "Μοσκώβ Σελήμ" και ο "Τρομάρας". Έχοντας ως βάση τα βιώματά του, ο Γεώργιος Βιζυηνός θεωρείται ένας από τους κατ' εξοχήν αυτοβιογραφικούς Έλληνες λογοτέχνες. Μέσα από τα αυτοβιογραφικά του έργα μπορεί κανείς να αντιληφθεί τα άσχημα βιώματα που είχε, δεδομένου ότι οι περισσότερες ιστορίες του είναι τραγικές. Πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα από το σπουδαίο έργο του «Αμάρτημα της μητρός μου» δεν μπορεί να υπάρξει για να επιβεβαιώσει την άποψη περί τραγικότητας των έργων του. Μέσα σε αυτό το πεζογράφημα περιγράφεται η τραγωδία μιας μητέρας που πλάκωσε το μωρό της στον ύπνο της, πνίγοντάς το. Ο συγγραφέας αναφέρεται φυσικά στη μητέρα του και στον θάνατο της αδελφής του, Άννας.


Ο Γεώργιος Βιζυηνός, γεννημένος σε μια πολύ φτωχή οικογένεια στο χωριό Βιζυή της Ανατολικής Θράκης στις 8 Μαρτίου του 1849, αποκτά μια σπάνια πορεία ζωής για τα δεδομένα της εποχής του. Το πραγματικό του όνομα ήταν Γεώργιος Μιχαήλ Σύρμας ή Μιχαηλίδης.

Είναι ακόμα παιδί όταν πηγαίνει, με παρότρυνση των γονιών του, στην Κωνσταντινούπολη για να μάθει την τέχνη της ραπτικής, αλλά η ζωή του επιφυλάσσει άλλα για την πορεία του. Η οξυδέρκεια και η θέληση για γνώση που διαθέτει, σε συνδυασμό με τις συγκυρίες και με την ολοκλήρωση των σπουδών του στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης, οδηγούν τον μεγάλο Έλληνα συγγραφέα να σπουδάσει Φιλοσοφία στη Γερμανία όπου εκπονεί διδακτορική διατριβή το 1881 στη Λειψία με θέμα: " Ο ρόλος του παιδικού παιχνιδιού από ψυχολογική και παιδαγωγική οπτική". Το γεγονός πως ο Γεώργιος Βιζυηνός επιλέγει ένα τέτοιο θέμα για τη διδακτορική του διατριβή, είναι αρκετό για να βάλει σε σκέψη όλους εμάς μου είμαστε στο σήμερα και βλέπουμε τη ζωή του μεγάλου αυτού συγγραφέα μέσα από τη σύγχρονη ματιά.


Ο Γεώργιος Βιζυηνός μετά την εγκατάστασή του στην Αθήνα, δεν έχει την αντιμετώπιση που θα άρμοζε σε έναν άνθρωπο με τέτοιου είδους γνώσεις και σπουδές. Μάλιστα, δεν είναι λίγοι εκείνοι που τον αντιμετωπίζουν με δυσπιστία στους αθηναϊκούς φιλοσοφικούς κύκλους. Σύμφωνα με όλα όσα γράφει στο βιβλίο του ο καθηγητής Βαγγέλης Αθανασόπουλος με τίτλο: "Οι μύθοι της ζωής και το έργο του Γιώργου Βιζυηνού", κυκλοφορούν ακόμη και γελοιογραφίες σε περιοδικά για το στόμφο με τον οποίο συνήθιζε να απαγγέλλει τα ποιήματά του στον φιλολογικό σύλλογο "Παρνασσός".

Επιπρόσθετα, άλλο ένα τίμημα που φάνηκε να πληρώνει ο μεγάλος Έλληνας λογοτέχνης ήταν η καταγωγή του. Το 1876 γράφει από τη Γερμανία στον Ηλία Τανταλίδη: "Μη με μαλώσετε αν εμβαίνω με λερωμένα τσαρούχια εις το καθάριο σας κατώγι. Είμαι χωριατοπαίδι, καθώς γνωρίζετε, και έχω διανύσει μακρόν, πολύ μακρόν και λασπωμένον δρόμον…".

Ο πεζογράφος αποφασίζει να φύγει στο Παρίσι και από εκεί πηγαίνει στο Λονδίνο όπου ετοιμάζει νέα διατριβή με τίτλο: "Η φιλοσοφία του καλού παρά Πλωτίνω". Στη συνέχεια γίνεται υφηγητής στην έδρα της Ιστορίας της Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.


Το 1884 είναι μία δύσκολη χρονία για το Γεώργιο Βιζυηνό. Ο άνθρωπος που τον ενίσχυε οικονομικά, ο Γεώργιος Ζαρίφης, πεθαίνει και μαζί με αυτόν αρχίζει δειλά-δειλά και το "τέλος" του μεγάλου Έλληνα λογοτέχνη. Προκειμένου να καταφέρει να επιβιώσει, ασχολείται με μια αποτυχημένη μεταλλευτική επιχείρηση στο Σαμοκόβι, ενώ εργάζεται ως δάσκαλος σε σχολείο.

Το 1892 εργάζεται ως καθηγητής Ρυθμικής και Δραματολογίας στο Ωδείο Αθηνών. Εκεί ακριβώς ξεκινάει και η αρχή του τέλους.

Στο Ωδείο Αθηνών φοιτά και η 14χρονη Μπετίνα Φραβασίλη. Ο Βιζυηνός ερωτεύεται σφόδρα τη μικρή μαθήτρια και θέλει συνέχεια να της γράφει ποιήματα. Ο έρωτας για τη Μπετίνα αποδείχτηκε ικανός να "πάρει" το μυαλό του Έλληνα λογοτέχνη, αφού σύμφωνα με πηγές της εποχής, ο ίδιος επιχειρεί να απαγάγει τη μικρή μαθήτρια. Την ίδια στιγμή η εφημερίδα "Ακρόπολη" κάνει λόγο για δύο απόπειρες αυτοκτονίας του.

Στις 14 Απριλίου του 1892 ο Γεώργιος Βιζυηνός οδηγείται σε πολλή άσχημη κατάσταση στο Δρομοκαΐτειο με γνωμάτευση ότι "…πάσχει εκ γενικής παραλύσεως των φρένων μετά κινητικής αταξίας". Εκεί γράφεται και το τελευταίο κεφάλαιο της ζωής του, όπου παραμένει έγκλειστος για περίπου 4 χρόνια. Ο Γεώργιος Βιζυηνός φεύγει από τη ζωή το 1896, με τον θάνατό του να έχει προέλθει από προϊούσα παραλυσία ενώ βρισκόταν στο Δρομοκαΐτειο. Ο άνθρωπος που είχε αγαπήσει όσο τίποτα άλλο στον κόσμο, η μικρή μαθήτρια του Ωδείου Αθηνών Μπετίνα Φραβασίλη, την ίδια χρονιά αποφασίζει να παντρευτεί, όμως τέσσερις ημέρες μετά το γάμο της βρίσκει τραγικό θάνατο.


Πολλές φορές η ζωή κρύβει εκπλήξεις. Κάποιες από αυτές είναι ευχάριστες και άλλες το αντίθετο, ακόμη και για τις μεγαλύτερες προσωπικότητες, σε όλους τους τομείς. Ναι, ακόμη και για εκείνους που έχουμε την αίσθηση πως είναι ευτυχισμένοι και πως έφυγαν από τον κόσμο ολοκληρωμένοι, όπως πολλοί μπορεί να είχαν για τον Γεώργιο Βιζυηνό. Ξεκινώντας τη ζωή του μέσα σε οικονομικές δυσχέρειες μεγαλώνει δύσκολα. Έχοντας στην πλάτη του το βάρος ενός παιδιού με άσχημες παιδικές μνήμες καταφέρνει να ολοκληρώσει σπουδές που θα ζήλευε ο καθένας, κυρίως εκείνη την εποχή. Στην Αθήνα, ο χλευασμός που βιώνει είναι πολύ μεγάλος και τέλος ο έρωτας τού δίνει το τελειωτικό χτύπημα. Η ζωή φαίνεται να οδηγεί τους ανθρώπους σε συγκεκριμένο μονοπάτι που μπορεί να μην θέλουμε να ακολουθήσουμε. Μπορεί να το κάνουμε, αλλά θα πληρώσουμε το κόστος για το άλλο μονοπάτι που θέλουμε να πάρουμε. Όπως και να έχει, κάθε τι στη ζωή μας γίνεται για το καλό μας, απλώς είναι αδύνατον να το κατανοήσουμε εκείνη τη στιγμή.

Κάθε άνθρωπος επιλέγει να ζήσει με έναν συγκεκριμένο τρόπο και με βάση τα θέλω του. Όπως έγινε και στην περίπτωση του μεγάλου Έλληνα λογοτέχνη. Με οποιονδήποτε τρόπο και να ζει ένας άνθρωπος, κανένας από το υπόλοιπο σύνολο δε μπορεί να αναιρέσει τη σπουδαιότητα των έργων του, την οξυδέρκειά του και τη μεγάλη λογοτεχνική περιουσία που άφησε πίσω του, για την οποία του είμαστε τουλάχιστον ευγνώμονες. 

Ας κρατήσουμε αυτό που περιέλαβε στα έργα του ο Έλληνας λογοτέχνης Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος, αναφερόμενος στο Γεώργιο Βιζυηνό: «Πότε τελειώνει η παιδική ηλικία του Βιζυηνού; Τη στιγμή που πεθαίνει».

Πηγές φωτογραφιών: YouTube, φως φαναρίου, oldbooks.gr, sansimera.gr, mixanitouxronou.gr

Με πληροφορίες από: mixanitouxronou.gr