Μια νέα ηθοποιός με σταθερή και ανοδική πορεία στον χώρο της υποκριτικής, έχοντας στο ενεργητικό της σημαντικούς και αξιοθαύμαστους ρόλους, αυτή είναι η Ελεάνα Στραβοδήμου. Τη συναντήσαμε σε ένα ήσυχο καφέ της Ικτίνου, μεταξύ των παραστάσεων από το Ράφτη Κυριών, και μας μίλησε για τον πρωταγωνιστικό της ρόλο στην παράσταση Proof. Έχετε περιέργεια να διαβάσετε όσα μας είπε;
Μπορείτε να μας παρουσιάσετε το «Proof» από τη δική σας ματιά καθώς και το ρόλο που εσείς διαδραματίζετε σε αυτό;
Αρχικά, εγώ υποδύομαι την Κάθριν. Η Κάθριν είναι η κόρη του Ρόμπερτ, ενός ιδιοφυή μαθηματικού, ο οποίος πάσχει από σχιζοφρένεια. Είναι, όμως, και πάρα πολύ διάσημος καθώς έχει παράγει πολύ υψηλού επιπέδου μαθηματικά. Παράλληλα, η Κάθριν αναλαμβάνει, αφού πεθάνει και η μητέρα της, να τον φροντίσει ενώ και η ίδια διαπρέπει στα μαθηματικά. Μάλιστα, καταφέρνει να περάσει στο Πανεπιστήμιο σε σχολή μαθηματικών, την οποία όμως αναγκάζεται να εγκαταλείψει προκειμένου να στηρίξει τον πατέρα της. Αυτό είναι το background. Το έργο, ωστόσο, ξεκινάει την παραμονή της κηδείας του πατέρα της, τελικά πεθαίνει, και η Κάθριν έχει μείνει εντελώς μόνη της καθώς τα προηγούμενα χρόνια είχε αφοσιωθεί σε εκείνον και είχε απομονωθεί εντελώς από τους ανθρώπους. Στη κηδεία έρχεται και ένας πρώην μαθητής του μπαμπά της, ο Χαλ, ο οποίος ερευνά τα τετράδια που είχε αφήσει πίσω του με σημειώσεις μήπως βρει κάποια νέα απόδειξη. Η Κάθριν σε όλο το έργο προσπαθεί να καταλάβει μέσα στην ταραχή του πένθους της αν έχει κληρονομήσει και τη σχιζοφρένεια του πατέρα της ενώ, συγχρόνως, παλεύει με τις σκέψεις ότι δεν πρόλαβε να κάνει την καριέρα που έχει κάνει ο μπαμπάς της και ότι χαράμισε τη ζωή της. Όμως, όταν έρχεται ο Χαλ και τον γνωρίζει, έρχονται κοντά και κάποια στιγμή του εμπιστεύεται ένα τετράδιο από αυτά που μελετάει, το οποίο περιέχει μια απόδειξη, και εκεί ξεκινάει το δεύτερο θέμα του έργου, το ποιος έχει γράψει αυτή την απόδειξη. Από αυτήν την άποψη, για μένα είναι ένα έργο που έχει να κάνει πάρα πολύ με το ότι καλούμαστε διαρκώς να αποδεικνύουμε στον εαυτό μας αλλά και στους άλλους από το πιο αυτονόητο μέχρι το πιο περίπλοκο. Γενικά παίζει πάρα πολύ με το ποιος αποδεικνύει και ποιος καλείται να αποδείξει, για αυτό άλλωστε λέγεται και Proof. Ουσιαστικά, το κείμενο φωτογραφίζει τον Τζον Νας, και σου παρουσιάζει την πίεση που δέχονται στο χώρο των πανεπιστημίων και το πώς καλείσαι να αποδείξεις τον εαυτό σου σε ένα τέτοιο περιβάλλον.
Εντοπίζετε κοινά σημεία αναφοράς ανάμεσα σε εσάς και την Κάθριν;
Αυτή είναι 25 χρονών, είναι μαθηματική ιδιοφυΐα, και έχει βεβαρημένη κληρονομικότητα μιας ασθένειας ενώ, παράλληλα, έχει ζήσει πολλά χρόνια δίπλα σε έναν σχιζοφρενή. Στην πραγματικότητα είναι σαν να μην υπάρχει κανένα κοινό σημείο επαφής, δηλαδή όταν το διάβασα είπα «φοβερός ρόλος», άντε να βρω όμως σημείο επαφής, γιατί ο μπαμπάς μου είναι μαθηματικός σε ένα λύκειο, αλλά δεν έχω καμία σχέση με μαθηματική ιδιοφυΐα. Ίσα-ίσα έχω ξεχάσει και ότι ήξερα από μαθηματικά και ούτε έχει τύχει να έρθω σε επαφή με ανθρώπους με ψυχική ασθένεια. Ωστόσο, προσπαθώντας να προσεγγίσω το ρόλο, είδα πολλά βίντεο, ταινίες, ντοκιμαντέρ και εκεί που άρχισα να εντοπίζω κάτι είναι το τι σημαίνει να χάνεις τον αυτοέλεγχο, όχι μόνο σε ακραίες καταστάσεις αλλά κυρίως σε περιόδους αναπροσδιορισμού και προσπάθησα να το φανταστώ να συμβαίνει σε συνδυασμό με ψυχολογική πίεση. Και πέρα από αυτό, ενώ η Κάθριν βρίσκεται σε αυτό το ζοφερό περιβάλλον δεν τα παρατάει και τα βράδια ενώ είναι πτώμα προσπαθεί να κάνει μια νέα απόδειξη προβάλλοντας γενναία αντίσταση. Αυτό είναι κάτι που με συγκινεί πολύ. Σίγουρα έχω κληθεί κι εγώ, όπως και όλοι οι άνθρωποι, να αποδείξω τον εαυτό μου ως φοιτήτρια, ως κόρη, ως ερωμένη, ως καλή φίλη, ως ηθοποιός και συνεχώς καλείσαι να αποδείξεις κάτι, ακόμη κι αν πολλές φορές δεν σε πιστεύουν ή σε αδικούν. Έτσι και στο έργο, προσπαθείς να κερδίσεις το δίκιο σου και σε συνάρτηση με το δικό μας επάγγελμα που είναι δύσκολο και καλείσαι συνεχώς να αναζητείς δουλειά και να αποδεικνύεις την αξία σου, συνεχώς αυτοαναιρείσαι, αυτοαμφισβητείσαι, σε αμφισβητούν και συνεχίζεις. Σαν ενέργεια είναι πάρα πολύ κοντινή σε αυτήν την κοπέλα και εδώ εντοπίζω σημείο επαφής.
Δεδομένου ότι το συγκεκριμένο κείμενο έχει τιμηθεί με διεθνή βραβεία και έχοντας κάνει μια επιτυχημένη κινηματογραφική καριέρα, σας άγχωσε καθόλου το ενδεχόμενο της σύγκρισης με ηθοποιούς που έχουν ενσαρκώσει τον αντίστοιχο ρόλο με εσάς;
Όχι, γιατί στην Ελλάδα έχει παιχτεί μόνο μια φορά από την Πέγκυ Τρικαλιώτη και σίγουρα θα ήταν αστείο να συγκριθώ με την Γκουίνεθ Πάλτροου. Δεν με αγχώνει γιατί είναι σε μια άλλη κλίμακα όλοι αυτοί οι χολιγουντιανοί ηθοποιοί ή του Μπρόντγουαιη για να πεις ότι θα συγκριθείς μαζί τους. Αλλά και γενικά δεν το κάνω αυτό, δηλαδή και την Ιρίνα που έπαιζα πέρυσι με τον ίδιο σκηνοθέτη από τις τρεις αδερφές του Τσέχωφ, που τον έχουν παίξει πολλές ηθοποιοί και τον υποδυόταν και γνωστή ηθοποιός την ίδια σεζόν, δεν μπήκα στη διαδικασία της σύγκρισης γιατί δεν με βοηθάει σε κάτι. Έμπνευση ναι, την ταινία την είδα, αλλά όχι δεν έχει νόημα για εμένα η σύγκριση γιατί από εσένα ξεκινάει το τι θα βγάλεις.
Με τι δυσκολίες έρχεται αντιμέτωπος ο συγκερασμός του ιδεαλισμού της Κάθριν με τον τεχνοκρατικό νου της Κλερ;
Όταν μιλάμε για τόσο υψηλά επίπεδα μαθηματικής διανόησης υπάρχει ένα ακραίο φιλοσοφικό επίπεδο από κάτω γιατί αυτοί παλεύουν όντως με νέες ιδέες. Ως προς αυτό αυτοί οι μαθηματικοί θεωρούνται ιδεαλιστές, καθώς ψάχνουν συνεχώς ένα νέο σύμπαν, αναζητούν πράγματα που δεν υπάρχουν. Συγκεκριμένα, η Κάθριν έχει τεχνοκρατικές βλέψεις και ροπές ωστόσο αναγκάστηκε να αφήσει στην άκρη τα σχέδιά της. Αυτό κρύβει ένα φοβερό ιδεαλισμό αλλά και μια υπόγεια στοχοπροσήλωση. Αν σκεφτούμε ότι διαδραματίζεται στην αμερικανική κοινωνία μπορεί να μην είναι και τόσο αθώο όσο θέλουμε να το σκεφτούμε εμείς γιατί είναι και ο γόνος ενός μεγάλου μαθηματικού, αυτά τα παιδιά δεν ξέρω αν διαπνέονται από ιδεαλισμό. Εγώ εκεί που θα τοποθετούσα την κόντρα είναι ότι η Κάθριν αγαπάει πιο αγνά, διότι δεν είναι καθόλου εύκολο να απαρνηθείς μια τέτοια ευφυΐα και μια εν δυνάμει καριέρα για να κλειστείς σε ένα σπίτι να φροντίζεις έναν σχιζοφρενή. Σίγουρα ο πατέρας για αυτή αντιπροσωπεύει τα πάντα και σαν οικογένεια και σαν νους και σαν πνεύμα και σαν αποτέλεσμα μαθηματικού, όμως δύσκολα γίνονται τέτοιες θυσίες και για αυτό είναι πιο ιδεαλίστρια, ενώ η άλλη έφυγε, έφυγε και κυνήγησε τη δική της καριέρα, το δικό της όνειρο, έφυγε από το ζόφο, έφυγε από αυτήν την οικογένεια. Αυτές είναι δυο διαφορετικά σύμπαντα, η μια είναι ένα αγρίμι κλεισμένο σε ένα σπίτι που ασχολείται μόνο με μαθηματικά και η άλλη είναι μια τύπισσα που μπαινοβγαίνει στη Νέα Υόρκη στο χρηματιστήριο. Αισθητικά και από επιλογές δεν ταιριάζουν, δεν μπορούν καν να συνυπάρξουν στον ίδιο χώρο. Ωστόσο, εκεί που γίνεται η σύγκρουση στο έργο είναι στο τι σημαίνει στηρίζω ή όχι, δηλαδή ότι στη δύσκολη στιγμή η Κάθριν έμεινε και στήριξε ενώ η Κλερ έφυγε και γλίτωσε. Η πρωταγωνίστρια δεν δέχεται καμία υπόδειξη και καμία παρέμβαση από την αδερφή της, η οποία προσπαθεί να της προσφέρει ψυχιατρική υποστήριξη στη Νέα Υόρκη. Η σύγκρουση διαφαίνεται στο ότι ο τεχνοκράτης προσπαθεί να λύσει τα προβλήματα άμεσα και αποτελεσματικά, ενώ ο άλλος προσπαθεί με πιο ανθρωπιστικές μεθόδους να τα καταφέρει.
Τι σας έρχεται στο νου με τον όρο «οικογένεια»;
Το σπίτι μου στο Αγρίνιο, η οικογένειά μου, η προστασία. Μεγαλώνοντας, βέβαια, θα πω προσπάθεια συνύπαρξης, η οποία όσο αυτονόητη ήταν, όσο ήμασταν μικροί, τόσο πιο δύσκολη γίνεται μεγαλώνοντας καθώς συνειδητοποιούμε τη διαφορετικότητα των χαρακτήρων και ούτε θέλεις πια να είσαι παρεμβατικός προς τους χαρακτήρες της υπόλοιπης οικογένειας. Είναι σίγουρα μια προσπάθεια αγαπησιάρικης συνύπαρξης, αλλά το πρώτο πράγμα που μου έρχεται από τη δική μου οικογένεια είναι η προστασία.
Κάθε γονιός, όσο καταξιωμένος και επιτυχημένος κι αν είναι, θεωρείτε πως μπορεί να ξεπεραστεί από τα παιδιά του ή θα ζουν πάντα στη σκιά του;
Τι να σου πω δεν ξέρω γιατί δεν είχα τέτοιο γονιό (γέλια). Πιστεύω ότι τα παιδιά που έχουν διακεκριμένους γονείς έχουν έναν επιπλέον σκοπό στην ζωή τους, ο οποίος δεν μου φαίνεται καθόλου εύκολος. Απ’ ότι όμως έχω δει στο χώρο μας, πολλά παιδιά ηθοποιών κατέληξαν να γίνουν επίσης ηθοποιοί, κυρίως επειδή είναι ένα πολύ γοητευτικό επάγγελμα και μια ιδιότητα επίσης που κληρονομείται. Έχω δει περιπτώσεις που έχουν καταφέρει να πάρουν το καλύτερο δυνατό σε επίπεδο γνώσης, χαράς και βιωμάτων από την εμπειρία των γονιών τους και τους έχει βοηθήσει πάρα πολύ, αλλά έχω δει και παιδιά τα οποία φαίνεται ότι δεν θα τους ξεπεράσουν ποτέ. Έχουν πάρει το δρόμο της αντίδρασης παλεύοντας με τα φαντάσματά τους και όχι με το θέατρο καθαυτό. Δεν αναγνωρίζουν τι κάνουν οι ίδιοι ως ηθοποιοί. Αυτό συμβαίνει στο δικό μας χώρο. Βέβαια, υπάρχουν κι άλλα παραδείγματα, όπως της Σαρλότ Γκενσμπούργκ, η οποία μου αρέσει πολύ ως ηθοποιός και γενικά ως περσόνα, που ήταν μικρή και την είχε βάλει ο μπαμπάς της να μιλάει όταν είχε κάνει την πρώτη του ταινία και την είχε να χορεύει στα 12, όταν το είδα έμεινα άναυδη. Το παιδάκι αυτό ενώ ήταν πάρα πολύ μαζεμένο, ήταν αναμενόμενο να βγει έτσι όπως βγήκε, όσο «κουλ» κι αν θεωρείται ο Γκενσμπούργκ. Όμως, τα βλέπω όλα αυτά μέσα από βίντεο και ταινίες, δεν ξέρω πως είναι πραγματικά. Νομίζω ότι πρέπει να είναι δύσκολο. Αλλά έχουν και ένα φοβερό εφαλτήριο καθώς έχουν γονείς με ωραία βιώματα, έντονες προσωπικότητες και με μεγάλη πορεία, που μπορούν να τους δώσουν καλές συμβουλές. Έχουν ήδη υλικό έτοιμο προς επεξεργασία στο σπίτι, έχουν εκατοντάδες ερεθίσματα. Είναι το κλασικό με το νόμισμα, καλό-κακό.
Πόσο απαιτητικό ήταν για εσάς να συμμετέχετε ταυτόχρονα σε δύο παραστάσεις την ίδια σεζόν; Ο λόγος, φυσικά, για το Ράφτη Κυριών και το Proof.
Ήταν απαιτητικό κατά την περίοδο των προβών, καθώς κάνεις διπλές πρόβες για δύο εντελώς διαφορετικά πράγματα. Ο Ράφτης Κυριών είναι μια κωμωδία ενώ το Proof αποτελεί ένα δράμα με διάχυτο αμερικάνικο ρεαλισμό και με ψυχολογικό υπόβαθρο. Ωστόσο, όταν αρχίζουν οι παραστάσεις και σταθεροποιούνται τα βήματά σου, τότε μιλάμε ουσιαστικά για πέντε παραστάσεις την εβδομάδα, σε ξεχωριστές μέρες και ίσα-ίσα που η μια με ξεκούραζε από την άλλη. Κυρίως επειδή ο Ράφτης Κυριών είναι πιο ανάλαφρο και αλέγκρο και παιζόταν Δευτέρα με Τρίτη, ερχόταν μετά το Παρασκευή Σάββατο Κυριακή του Proof και ήταν μια καλή ευκαιρία αποφόρτισης. Εκτός αυτού, ήταν και μεγαλύτερος ο θίασος αλλά και πιο νεανικός από το Proof. Αλλά σίγουρα απαιτεί συγκέντρωση, όπως άλλωστε και σε όλα τα επαγγέλματα.
Όπως στα περισσότερα δραματικά έργα, έτσι και στο Proof, θεωρείτε πως καταφέρνετε στο τέλος της παράστασης να προσφέρετε λύτρωση στη συναισθηματική πάλη που βιώνουν οι θεατές κατά τη διάρκεια της παράστασης;
Υποτίθεται ότι ένα καλογραμμένο έργο και μια καλή παράσταση οδηγούν τον θεατή στη λύτρωση, συνήθως δηλαδή η πλοκή και ο μύθος έχουν αυτό το σκοπό. Οπότε γενικά αυτός είναι ο στόχος του θεάτρου. Και εφόσον υπηρετώ ένα θεατρικό έργο, μια θεατρική παράσταση, και δη στο συγκεκριμένο έργο τον πρωταγωνιστικό ρόλο που σημαίνει ότι είναι αυτός που φέρει όλη την ιστορία. Άρα φέρει και το θέμα του έργου, συνεπώς φέρει και τη λύτρωση. Κανονικά αυτός είναι ο στόχος μου, αλλά στην πραγματικότητα αυτό είτε θα συμβεί είτε όχι σε ένα θεατή γιατί παίζει ρόλο και το αν έχει ταυτιστεί με την ιστορία, ποια κομμάτια του έχουν ενεργοποιηθεί και ποιες προσωπικές του περιοχές ή ερωτήματα έχουν αφυπνιστεί. Για αυτό άλλωστε και δεν μπορείς να το εγγυηθείς. Αυτός είναι ο στόχος γενικά του θεάτρου αλλά και της παράστασης. Συνεπώς και ο δικός μου.
Τι αποτέλεσε για εσάς έναυσμα ώστε να ασχοληθείτε με την υποκριτική σε επαγγελματικό επίπεδο;
Ως φοιτήτρια πήγα σε θεατρικές ομάδες εκείνα τα χρόνια που αρχίζεις να καταλαβαίνεις περισσότερα πράγματα για τον εαυτό σου, που ψάχνεσαι και προσπαθείς να καταλάβεις τι σόι πλάσμα είσαι ή γίνεσαι. Τότε, μέσω της θεατρικής διαδικασίας, είχα ανακαλύψει περιοχές του εαυτού μου που μου ήταν άγνωστες και στις οποίες αισθανόμουν πάρα πολύ όμορφα. Αυτό ήταν το έναυσμα για να ξεκινήσω μετά τα μαθήματα, τα σεμινάρια και τη σχολή. Σκοπός μου δεν ήταν να γίνω ηθοποιός, να πετύχω, να γίνω αστέρας. Το αντιμετώπιζα περισσότερο ως έναν ιδιαίτερο τρόπο επεξεργασίας της ζωής και του εαυτού μου. Έτσι ξεκίνησε! Τώρα που έχω αρχίσει να ασχολούμαι με αυτό και προσπαθώ να καταλάβω τι είναι. Έναυσμα συνιστά κυρίως η συνεργασία με άλλους ανθρώπους αλλά και το ότι βρίσκεις πάρα πολλά πράγματα για τον εαυτό σου, για τη ζωή, για τη ψυχοσύνθεση, για τις συμπεριφορές, για τους άλλους ανθρώπους, και για αυτούς που παίζεις μαζί και για αυτούς που καλείσαι να ερμηνεύσεις. Οπότε αποτελεί ένα πάρα πολύ ωραίο φίλτρο και εργαλείο για να εξερευνήσεις τον κόσμο, στο πλαίσιο που εργάζεσαι και πληρώνεσαι. Και σου προσφέρει μια εκτόνωση και μια απίστευτη χαρά ως επάγγελμα.
Είμαστε περίεργοι για τα επόμενα επαγγελματικά σας σχέδια. Μπορείτε να μας αποκαλύψετε κάτι;
Υπάρχει μια πρόταση για την επόμενη σεζόν, την οποία όμως δεν μπορώ να μοιραστώ γιατί δεν έχει οριστικοποιηθεί ακόμη, ενδέχεται βέβαια να είναι στο ίδιο θέατρο αλλά όχι με τον ίδιο σκηνοθέτη, τον Δημήτρη Μυλωνά. Προς το παρόν, θα συνεχίσει ο Ράφτης Κυριών σε κάποιες πόλεις και ενδέχεται μια φθινοπωρινή επανάληψη του Ράφτη και του Proof στο ίδιο θέατρο.
Για περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση ακολουθήστε τον παρακάτω σύνδεσμο: 'PROOF' ΜΕ ΤΟΝ ΧΡΗΣΤΟ ΒΑΛΑΒΑΝΙΔΗ ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΑΥΛΑΙΑ
