Ο ερχομός της Άνοιξης για τους Ρομά, δεν είναι άπλα μια εποχιακή μετάβαση. Είναι πολλά παραπάνω. Υπάρχει άλλωστε ένα κοινό μοτίβο για πολλούς λαούς κατά το οποίο όταν η άνοιξη έρχεται, φέρνει μαζί της το καλό και την ευημερία. Και αυτό το γιορτάζουν. Η συγκεκριμένη φυλή βέβαια, το γιορτάζει κάπως διαφορετικά, με το Εντερλέζι. Σαράντα ημέρες μετά την εαρινή ισημερία, πανηγυρίζουν την επιστροφή της άνοιξης ,της καλύτερης εποχής για αυτούς μιας και τους επιτρέπει να μετακινηθούν ως νομάδες, από τόπο σε τόπο, για να ασκήσουν εμπόριο ή για εργασίες στα χωράφια. Για τον λόγο αυτό, εκείνη τη μέρα τα νέα κορίτσια μαζεύουν λουλούδια και στολίζουν τα σπίτια τους και τα μαλλιά τους. Κάθε οικογένεια, γλεντά με μουσική φαγητό και ποτό. Σύμφωνα με το έθιμο, από το προηγούμενο βράδυ τοποθετούν σε ένα μπρούτζινο κουβά ,νερό , λουλούδια, δώρα και νομίσματα. Την μέρα της γιορτής ο καθένας τραβάει από ένα δώρο και αυτός που το έριξε μέσα λέει ότι είναι δικό του και του ανήκει το επόμενο τραγούδι και ο χορός. Μάλιστα κάθε νοικοκυριό σφάζει ένα πρόβατο, ως τάμα για την υγεία ενός παιδιού και με το αίμα του πρόβατου, σχηματίζουν μια μικρή βούλα στο μέτωπο του παιδιού που έγιανε. Το σούρουπο οι συνοικίες τους, γεμίζουν με μικρές εστίες φωτιάς και το γλέντι διαρκεί έως τις πρωινές ώρες της επόμενης ημέρας, όπου οι Ρομά, θα πάνε κατά ομάδες στο πιο κοντινό ποτάμι για να πλυθούν ·κίνηση που συμβολίζει την κάθαρση από τις αμαρτίες που είχαν διαπράξει την προηγούμενη περίοδο.
Σταδιακά μέσα στον χρόνο και όσο οι Ρομά ασπάζονταν τον χριστιανισμό, το Εντερλέζι ταυτίστηκε με την γιορτή του άγιου Γεωργίου η οποία θεωρείται πλέον ως η μεγαλύτερη γιορτή των Τσιγγάνων. Σύμφωνα μάλιστα με τις Δ. Αδαμαντίδου-Ε. Χαζάπη, το Εντερλέζι των Τσιγγάνων στη Θράκη, ταυτίζεται με το Χιδερελέζ (Hiderellez), γιορτή των Μπεκτασήδων και Κιζιλμπάσηδων της Δυτικής Θράκης την ημέρα του Αγίου Γεωργίου. Το όνομα Χιδερελέζ παράγεται από τα ονόματα Χιζίρ (Hizir) που είναι κατά την αντίληψη των Μπεκτασήδων το όνομα του προφήτη που προστατεύει τις θάλασσες και Ελλέζ ή Ιλίας δηλαδή Ηλίας, τον οποίο θεωρούν προστάτη της ξηράς. Οι Μπεκτασήδες λάτρευαν τον Προφήτη Ηλία, ίσως γιατί τα τάγματα αυτά είχαν την επίδραση της Παλαιάς Διαθήκης και της παράδοσης των λαών της Μέσης Ανατολής. Στους Μπεκτασήδες όμως της Μικράς Ασίας και ιδιαίτερα της Θράκης, ο Προφήτης Ηλίας συχνά ταυτίζεται με τον Αη-Γιώργη τον Καβαλάρη.
Σήμερα, παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι Ρομά, παραμένουν όσο το δυνατόν πιο πιστοί μπορούν στο έθιμο αυτό. Σε ένα έθιμο που τους φέρνει κοντά στην παράδοση και τους ενώνει.
Της ΄Αννας Λαμπροπούλου
