Πηνελόπη Δέλτα. Μια συγγραφέας της οποίας τα βιβλία, διαχρονικής πλέον αξίας, συντρόφευσαν τα παιδικά χρόνια πολλών Ελλήνων, εδραιώνοντάς την ως μια από τις πιο καίριες εκπροσώπους της ελληνικής λογοτεχνίας, τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα.
Η Πηνελόπη Μπενάκη - Δέλτα, γεννήθηκε το 1874 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, από εύπορη οικογένεια, της οποίας ήταν το τρίτο παιδί από τα συνολικά έξι. Λίγα χρόνια αργότερα, τα μέλη της οικογένειας μετακομίζουν στην Αθήνα, όπου η συγγραφέας τελικά παντρεύεται τον Φαναριώτη έμπορο Στέφανο Δέλτα και αποκτά μαζί του 3 κόρες. Μερικά χρόνια αργότερα, το 1905, το ζεύγος επιστρέφει στην γενέτειρα της συγγραφέως, την Αλεξάνδρεια, όπου και ανοίγει για αυτήν ένα κομβικό κεφάλαιο, αφού γνωρίζει ένα πρόσωπο που πρόκειται να τη στιγματίσει για όλη της τη ζωή: τον υποπρόξενο τότε στην πόλη της Αιγύπτου, Ίωνα Δραγούμη. Η Πηνελόπη Δέλτα είναι πια παντρεμένη και μητέρα και έτσι προσπαθεί να καταπνίξει τα αισθήματά της για αυτόν. Ο έρωτάς είναι αμοιβαίος αλλά παραμένει ανεκπλήρωτος, αφού οι συνθήκες της ζωής τους και τα ήθη της εποχής, δεν επιτρέπουν στους δυο ερωτευμένους να συνάψουν σχέση.
Η αγάπη της συγγραφέως για τον Ίωνα Δραγούμη εξελίσσεται για την ίδια σε μια θύελλα και τελικά αναγκάζεται παρά τις δυσκολίες και τους ενδοιασμούς της, να ομολογήσει στον άντρα της την αγάπη της για κάποιον άλλον. Ο σύντροφός της όμως δεν έχει σκοπό να της κάνει τη ζωή τόσο εύκολη και να την αφήσει έτσι απλά και για το λόγο αυτό, αρνείται να της παραχωρήσει διαζύγιο. Τα πράγματα για την ίδια γίνονται ακόμα δυσκολότερα, όταν ο αγαπημένος της Ίωνας, συνδέεται με τη Μαρίκα Κωτοπούλη, ηθοποιό της εποχής, γεγονός που τσακίζει την ψυχολογία της συγγραφέως.
 |
| Φωτογραφία 1 |
Όσον αφορά στο συγγραφικό έργο της Πηνελόπης Δέλτα, θα λέγαμε πως αυτό διαπνέεται από μια πηγαία αγάπη για τον ελληνισμό, την πατρίδα και την ιστορία γενικότερα, αφού οι υποθέσεις των περισσότερων βιβλίων της, εκτυλίσσονται σε περιόδους ιδιαίτερα ρευστές για τη χώρα, όπως για παράδειγμα την περίοδο του Μακεδονικού αγώνα, ή κατά τη βυζαντινή περίοδο. Άλλα βιβλία της πάλι, είναι πιο χαλαρής φύσεως και περιγράφουν σε πιο ανάλαφρο τόνο, απλές στιγμές της καθημερινής ζωής και των διακοπών.
Γνωστότερα βιβλία της τα οποία και συστήνω ανεπιφύλακτα μιας και συντρόφευσαν πολλά απογεύματά μου ως παιδί, είναι ο «Τρελαντώνης», «Τα μυστικά του βάλτου», «Στον καιρό του Βουλγαροκτόνου», καθώς και το γνωστότατο «Παραμύθι δίχως όνομα».
Ο Τρελαντώνης (1932)
 |
| Φωτογραφία 2 |
Το έργο αυτό της συγγραφέως, κατατάσσεται κατά κύριο λόγο στα έργα παιδικής λογοτεχνίας και είναι ένα από τα βιβλία της, στα οποία η Πηνελόπη Δέλτα αφήνει στην άκρη το αυστηρό και σοβαρό ύφος των ιστορικών μυθιστορημάτων της. Αντίθετα, εστιάζει στην έμφυτη παιδική τρέλα του Αντώνη, του επονομαζόμενου και «Τρελαντώνη» λόγω των σκανταλιών του. Με τον πρωταγωνιστή να είναι ο μικρότερος μιας οικογένειας τεσσάρων παιδιών, το έργο αποτελεί την προσωποποίηση της παιδικής ηλικίας, καθώς τα γεγονότα εκτυλίσσονται στο εξοχικό των θείων τους, στο λόφο της Καστέλας στον Πειραιά, την καλοκαιρινή περίοδο. Αποτελεί μια σίγουρη επιλογή για κάποιο χαλαρό απόγευμα που θέλουν τα παιδιά να ξεκουραστούν, αφού θα νιώσουν τον Τρελαντώνη πολύ κοντά τους και ίσως ανακαλύψουν και κοινά στοιχεία μαζί του.
Τον καιρό του Βουλγαροκτόνου (1911)
 |
| Φωτογραφία 3 |
Το εν λόγω βιβλίο αποτελεί ένα κατεξοχήν ιστορικό έργο της συγγραφέως, με αναφορές στη βυζαντινή περίοδο. Η πλοκή αφορά σε δύο φίλους, τον Μιχαήλ και τον Κωνσταντίνο, καθώς και σε μια βουβή Βουλγάρα, ενώ από την υπόθεση δεν παραλείπονται αναφορές και στην διακυβέρνηση του αυτοκράτορα Βασιλείου Β’ του Βουλγαροκτόνου. Στο έργο αυτό, η συγγραφέας έχει καταφέρει να μεταφέρει απλές καθημερινές σχέσεις, σε μια αυτοκρατορία στο παρελθόν, με τον αναγνώστη να μπορεί να εντοπίσει αρκετά κοινά στοιχεία και με τις σημερινές ανθρώπινες σχέσεις, όπως την έννοια της φιλίας, της αγάπης, της αυτοθυσίας και άλλες.
Στα μυστικά του βάλτου (1937)
 |
| Φωτογραφία 4 |
Το βιβλίο «Στα μυστικά του βάλτου» αποτελεί ένα ακόμα από τα σημαντικότερα ιστορικά μυθιστορήματα της συγγραφέως. Τα γεγονότα του βιβλίου εκτυλίσσονται την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα στην περιοχή των Γιαννιτσών, με την κατάσταση να είναι τεταμένη και τους Έλληνες Καπετάν Άγρα και Καπετάν Νικηφόρο, να μάχονται με τη στήριξη των ντόπιων πληθυσμών, ενάντια στους Βούλγαρους κομιτατζήδες, σε ένα δύσκολο αγώνα με απρόβλεπτη έκβαση. Μέσα από το έργο της, η Πηνελόπη Δέλτα έχει προσπαθήσει να προβάλει αξίες όπως την ειλικρίνεια, το θάρρος, την ανδρεία και την αξιοπρέπεια, συνδυασμένες με μια έντονα ιστορική χροιά.
4) Παραμύθι δίχως όνομα (1910)
 |
| Φωτογραφία 5 |
Για το τέλος κρατήσαμε ένα από τα σημαντικότερα και άκρως αλληγορικά βιβλία της συγγραφέως, για το οποίο έχουμε μιλήσει και σε προηγούμενο άρθρο, αλλά μιας και είναι από τα πιο γνωστά έργα της, δε θα μπορούσε να παραλειφθεί. Το «Παραμύθι δίχως όνομα» κυκλοφόρησε το 1910. Αποτελεί στο σύνολό του ένα παιδικό βιβλίο, το δεύτερό της σε σειρά, αλλά μπορεί να διαβαστεί εξίσου άνετα και από ενήλικες οι οποίοι μπορούν να κατανοήσουν το αλληγορικό του νόημα. Η πλοκή αφορά στην κακή διακυβέρνηση του βασιλιά Αστόχαστου και τον κίνδυνο που αυτή εγκυμονεί για το βασίλειό του, με τα δυο παιδιά του, τον Συνετό και την Ειρηνούλα να παλεύουν για να αποφύγει το βασίλειο τα χειρότερα.
Τα έργα της συγγραφέως τα οποία δεν αναφέρθηκαν είναι πολλά ακόμα, αλλά τα συγκεκριμένα συνιστούν βιβλιοπροτάσεις καθώς έχουν διαβαστεί πάνω από μια φορά. Η Πηνελόπη Δέλτα στα περισσότερα βιβλία της, προσπαθεί να μεταδώσει στον αναγνώστη κάποιο συγκεκριμένο μήνυμα, είτε αυτό αφορά σημαντικά γεγονότα όπως έναν πόλεμο, είτε την αξίας μιας απλή καθημερινή βόλτας στον ήλιο.
 |
| Φωτογραφία 6 |
Το σπίτι της στην Κηφισιά το οποίο της μεταβιβάστηκε από τον πατέρα της, έγινε το προσωπικό της καταφύγιο, καθώς μέσα σε αυτό συνέγραψε τα περισσότερα από τα έργα της. Παρ' όλη όμως την έμπνευσή της και την όρεξη για συγγραφή, η ίδια φαινόταν να βασανίζεται, αφού τα προβλήματα υγείας δεν έλειπαν από τη ζωή της και το 1925 η συγγραφέας διαγνώστηκε με σκλήρυνση κατά πλάκας. Στις καθημερινές της δυσκολίες, είχε προστεθεί και το βάρος του ανεκπλήρωτου έρωτά της για τον Ίωνα Δραγούμη, τον άντρα που τη στιγμάτισε. Παρότι ο αγαπημένος της είχε δολοφονηθεί αρκετά χρόνια νωρίτερα, το 1941 εμφανίστηκε ξανά στη ζωή της, μέσα από τα προσωπικά του ημερολόγια, τα οποία της παρέδωσε ο αδερφός του εκλιπόντος, Φίλιππος. Η Πηνελόπη Δέλτα αφού τα μελέτησε προσεκτικά, τους πρόσθεσε άλλες χίλιες σελίδες.
Στις 27 Απριλίου 1947, την ημέρα που εισέβαλαν τα γερμανικά στρατεύματα στην Αθήνα, η συγγραφέας αποφάσισε πως ήθελε να δώσει τέλος στη ζωή της, μετά από κατανάλωση δηλητηρίου. Απεβίωσε στις 2 Μαΐου της ίδιας χρονιάς. Δεν ήταν λίγοι εκείνοι που είχαν υποθέσει τότε, πως στην αυτοκτονία της συνέβαλε και ο ανεκπλήρωτος έρωτάς της. Το 2014, εκδόθηκε το έργο της «Ρωμιοπούλες», το οποίο μέχρι τότε παρέμενε ανέκδοτο, με την επιμέλεια του του δισέγγονού της, Αλέκου Π. Ζάννα.
Η Πηνελόπη Δέλτα θα είναι για πάντοτε η συγγραφέας των παιδικών μας χρόνων. Έχοντας μεγαλώσει γενιές και γενιές Ελλήνων, είναι βέβαιο πως τα έργα της αποτελούν διαχρονική λογοτεχνική επιλογή και σίγουρα θα ανοίξουν στον αναγνώστη έναν ολόκληρο κόσμο μέσα από τη ματιά της συγγραφέως...
Πηγές φωτογραφιών: κεντρική: orpheas-orpheas.blogspot.com, φωτογραφία 1: maxmag.gr, φωτογραφία 2: ianos.gr, φωτογραφία 3: tsemperlidou.gr, φωτογραφία 4: books4u.gr, φωτογραφία 5: epbooks.gr, φωτογραφία 6: enet.gr
Σύνταξη: MΑΡΙΑ ΣΜΗΝΑ
