ΕΠΙΚΑΙΡΑ

6/recent/ticker-posts

Γεώργιος Βαφόπουλος: Ο ποιητής - ευεργέτης της Θεσσαλονίκης


Γεώργιος Βαφόπουλος. Μια εμβληματική μορφή της Θεσσαλονίκης, άρρηκτα συνδεδεμένη με το Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο. Και πώς να μην μνημονεύσει κάποιος τον εξαίρετο ποιητή, αλλά και ευεργέτη του νομού Θεσσαλονίκης, ο οποίος τόσο κινητοποιήθηκε για την ανάδειξη των γραμμάτων και τεχνών;

Ο ποιητής - ορόσημο έρχεται στη ζωή το 1903. Γεννημένος στη Γευγελή των Σκοπίων, ως νέος μετακομίζει συχνά από πόλη σε πόλη με την οικογένειά του. Έχοντας αποφοιτήσει από την αστική σχολή της Γευγελής, έρχεται μετά τον Β΄ Βαλκανικό Πόλεμο στην Ελλάδα, ενώ μεταξύ άλλων, ζει στην Έδεσσα, τον Φανό Κιλκίς και τη Γουμένισσα, καταλήγοντας τελικά στη Θεσσαλονίκη. Παράλληλα, ο ποιητής επισκέπτεται για κάποιο διάστημα και την Αθήνα με σκοπό να σπουδάσει μαθηματικά, με την παραμονή του εκεί να είναι σχετικά σύντομη, αφού επιστρέφει στη συμπρωτεύουσα λόγω της φυματίωσης από την οποία έπασχε. Για τον ίδιο λόγο, απαλλάσσεται και από την στρατιωτική του θητεία.

Φωτογραφία 1

Τα πρώτα του λογοτεχνικά βήματα γίνονται σε ηλικία 15 χρόνων, με ένα εγκώμιο υπέρ του Ελευθέριου Βενιζέλου. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1921, δημοσιεύει στα περιοδικά "Σφαίρα" και "Νουμάς" τα έργα του "Γυναίκα" και "Ελεγείο στους Αδικοσκοτωμένους" αντίστοιχα. Προσωπικότητες - ορόσημα για την σταδιοδρομία του, είναι οι Γρηγόριος Ξενόπουλος και Κωστής Παλαμάς, οι οποίοι τον βοηθούν και επαγγελματικά, αφού το 1927 εμφανίζεται στο περιοδικό "Νέα Εστία" έπειτα από εισήγηση του δεύτερου και κερδίζει το πρώτο βραβείο του διαγωνισμού διηγήματος του περιοδικού. Στο μεταξύ, ο ποιητής έχει αναλάβει τη διεύθυνση του περιοδικού "Μακεδονικά Γράμματα", μαζί με τον Κώστα Κόκκινο.

Την ίδια περίοδο, ο Γεώργιος Βαφόπουλος γνωρίζεται με την επίσης ποιήτρια Ανθούλα Σταθοπούλου, η οποία λίγα χρόνια αργότερα, το 1931, γίνεται και σύζυγός του. Γεγονός το οποίο σημαδεύει τη σχέση του Γεωργίου Βαφόπουλου με την ποιήτρια, είναι η απρόσμενη εξαφάνισή του, το Φεβρουάριο του 1932. Η σχέση του ζευγαριού είναι εκρηκτική και ο ποιητής αναζητά για αυτό το λόγο προσωπική ηρεμία στο Άγιο Όρος, ενώ τα έντυπα της εποχής φιλοξενούν συνεχώς πρωτοσέλιδα για το γεγονός. Η τύχη επιφυλάσσει δυσάρεστες εκπλήξεις στο ζεύγος, αφού μερικά χρόνια αργότερα, το 1935, η σύζυγός του φεύγει από τη ζωή. Το κενό έρχεται να καλύψει το 1946 η Αναστασία Γερακοπούλου, δεύτερη σύζυγός του, με την οποία έχει άρρηκτα συνδεθεί και το υπόλοιπο της ζωής του.

Η αγάπη του ποιητή για τις τέχνες και η διάθεσή του για την ανάδειξή τους στην πόλη της Θεσσαλονίκης φαίνονται από νωρίς. Το 1938 αναλαμβάνει διευθυντικά καθήκοντα της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Θεσσαλονίκης ως το 1963, ενώ το 1989, ιδία δαπάνη, αρχίζει η ανέγερση της νέας Βιβλιοθήκης Θεσσαλονίκης. Από την καριέρα του ποιητή δεν λείπει και η επαφή με το θέατρο, αφού το 1944 αναλαμβάνει καθήκοντα Γενικού Γραμματέα του Κρατικού Θεάτρου Θεσσαλονίκης. Η ενασχόλησή του με το χώρο επανέρχεται το 1964, όπου και αποτελεί πλέον μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, ως το 1967.

Φωτογραφία 2

Τα ταξίδια του ποιητή, υπερατλαντικά και μη, είναι πολλά. Στη διάρκεια της ζωής του επισκέπτεται τις ΗΠΑ, αλλά και τη Γερμανία, την Ιταλία, τη Γαλλία και άλλες πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Η αγάπη του για τη λογοτεχνία τον καταξιώνει στο χώρο, αφού λαμβάνει σημαντικές διακρίσεις και κερδίζει σημαντικές θέσεις. Μεταξύ άλλων, διατελεί αντεπιστέλλον μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, μέλος της Εταιρείας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης, της επιτροπής του Κινηματογραφικού Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, της επιτροπής Απονομής Συντάξεως στους Λογοτέχνες, ενώ το 1988 διορίζεται επίτιμος διδάκτωρ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Το έργο του ποιητή είναι πλούσιο. Στις περιγραφές του, βρίσκουμε λεπτομέρειες για την πόλη επί Τουρκοκρατίας μέχρι τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ βασικό μέρος του έργου του συναντάται μετά από αυτόν. Επιρροές δέχτηκε από τον νεοσυμβολισμό, ενώ όσον αφορά στις ποιητικές μορφές πό τις οποίες επηρεάστηκε, σημαντικό ρόλο διαδραμάτισαν οι Κωστής Παλαμάς και Κώστας Καρυωτάκης. Σημαντικότερα έργα του υπήρξαν οι ποιητικές συλλογές "Tα ρόδα της Mυρτάλης" (1931), "H Mεγάλη Nύχτα και το Παράθυρο" (1959), "Επιθανάτια και Σάτιρες" (1966) και τα "Επιγενόμενα"(1966). Επίσης, εξέδωσε το 1971 - 1975 το τετράτομο έργο του "Σελίδες Αυτοβιογραφίας" το οποίο συνέχισε το 1991, ενώ καίριας λογοτεχνικής σημασίας ήταν τα "Γράμματα σε ένα φίλο", επιστολές στον Θανάση Παπαθανασόπουλο την περίοδο 1967 - 1995.

Φωτογραφία 3

Άκρων άωτον της προσφοράς του για το νομό Θεσσαλονίκης, υπήρξε η ίδρυση του Βαφοπούλειου Πνευματικού Κέντρου, από κοινού με την δεύτερη σύζυγό του Αναστασία. Το ζευγάρι, κοινοποιώντας αίτημα προς τον δήμο Θεσσαλονίκης, υποστήριξε πως ήθελε να διαθέσει όλη την περιουσία του για την ίδρυση ενός πνευματικού κέντρου,  με τις εργασίες να ξεκινούν τελικά το 1981. Το μέρος, έκτασης 4.000 τ.μ. αποτελεί μέχρι και σήμερα στέγη γραμμάτων και τεχνών, αφού στους χώρους του φιλοξενείται πληθώρα πολιτιστικών δρώμενων της πόλης αλλά και σημαντικών έργων τέχνης και την βιβλιοθήκη του στολίζουν χιλιάδες βιβλία.

Πέρα από τις επιτυχίες που απολάμβανε ο ποιητής όμως, είχε να αντιπαλέψει και πληθώρα προβλημάτων, με σημαντικότερα αυτά της υγείας του, αφού το 1974 έπαθε βαριά καρδιακή προσβολή. Η αυλαία έπεσε τελικά για τον σπουδαίο ποιητή στις 15 Σεπτεμβρίου 1996, όταν κατέληξε μετά από δίμηνη νοσηλεία του σε κλινική της πόλης, αφήνοντας πίσω του μια πλούσια παρακαταθήκη τόσο για την ελληνική λογοτεχνική κοινότητα, όσο και για την πόλη της Θεσσαλονίκης.

Πηγές φωτογραφιών: κεντρική: palmografos.gr, φωτογραφία 1: iannisvanidis.blogspot.com, φωτογραφία 2: apapagianopoulos.blogspot.com, φωτογραφία 3: bg.wikipedia.org

Σύνταξη: ΜΑΡΙΑ ΣΜΗΝΑ