ΕΠΙΚΑΙΡΑ

6/recent/ticker-posts

Άγγελος Σικελιανός: Ο κορυφαίος λυρικός ποιητής της Ελλάδας




Στις 15 Μαρτίου του 1884 έρχεται στον κόσμο το τελευταίο από τα πέντε παιδιά του Ιωάννη και της Χαρίκλειας Σικελιανού, ο Άγγελος Σικελιανός. Ο πατέρας του, καθηγητής της ιταλικής και της γαλλικής γλώσσας, διδάσκει στο τοπικό γυμνάσιο και η μητέρα του είναι μία καλλιεργημένη και αρχοντική γυναίκα. Οι ρίζες της οικογένειάς του εντοπίζονται στην Κεφαλονιά και τη Βενετία.


Αποφοιτεί από το τετρατάξιο γυμνάσιο το 1900 και τον επόμενο χρόνο γράφεται στη Νομική Σχολή της Αθήνας, χωρίς ωστόσο να ολοκληρώσει ποτέ τις νομικές του σπουδές. Δοκιμάζεται στο θεατρικό σανίδι ως ηθοποιός και αμέσως μετά αφιερώνεται ολοκληρωτικά στην ποιητική δημιουργία. 

Είναι Αύγουστος του 1906 όταν γνωρίζει την Αμερικανίδα Εύα Πάλμερ, την οποία και παντρεύεται το 1907. Τον ίδιο χρόνο ταξιδεύει στην Αίγυπτο για να συναντήσει τον μεγαλύτερο αδερφό του που εργάζεται εκεί. Σε μία εκδρομή του στη Λιβυκή Έρημο γράφει την ποιητική σύνθεση "Αλαφροΐσκιωτος". Η κυκλοφορία αυτής της ποιητικής σύνθεσης, το 1909, αποτελεί εκδοτικό γεγονός, μιας και προκαλεί ιδιαίτερη αίσθηση στους φιλολογικούς κύκλους. Πρόκειται για έναν αληθινό ύμνο προς την ελληνική φύση γραμμένος με θαυμαστή δύναμη και με αδρούς πρωτότυπους στίχους.


Το 1912-1913 παίρνει μέρος στον Βαλκανικό Πόλεμο όπου γράφει πατριωτικά ποιήματα, τα οποία δημοσιεύονται σε εφημερίδες και σε περιοδικά όπως και στην ποιητική συλλογή "Στίχοι". Από το 1915 έως και το 1918 γράφει τον "Πρόλογο της ζωής", αποσπάσματα από το "Πάσχα των Ελλήνων", το "Δελφικό Λόγο" και μελέτες. Έχοντας άφθονα οικονομικά μέσα βρίσκει την ευκαιρία να μελετάει διαρκώς, να γράφει απερίσπαστα όπως και να ταξιδεύει. 

Η αρχαιοελληνική πνευματική ατμόσφαιρα απασχολεί έντονα τον Σικελιανό και έτσι συλλαμβάνει μαζί με τη σύζυγό του την ιδέα της δημιουργίας ενός παγκόσμιου πνευματικού πυρήνα που είναι ικανός να συνθέσει τις αντιθέσεις των λαών, τη "Δελφική Ιδέα". Ο πυρήνας αυτός θα βρισκόταν στους Δελφούς. Για τον σκοπό αυτό ο Σικελιανός, με τη συμπαράσταση και την οικονομική αρωγή της γυναίκας του, δίνει πλήθος διαλέξεων και δημοσιεύει μελέτες και άρθρα.


Το 1927 και το 1930 οργανώνουν τις "Δελφικές Εορτές" όπου τα έξοδα αναλαμβάνονται ολοκληρωτικά από τους ίδιους. Εκεί μπορεί κανείς να παρακολουθήσει παραστάσεις αρχαίων τραγωδιών, αγώνες και λαϊκές εκθέσεις. Τα δρώμενα αυτά τραβούν την προσοχή του κόσμου ωστόσο οι "Δελφικές Εορτές" οδηγούν σε οικονομική καταστροφή και στον χωρισμό του ζεύγους. Η Εύα Πάλμερ φεύγει στην Αμερική και επιστρέφει και πάλι στην Ελλάδα μετά το θάνατο του ποιητή. 

Είναι η εποχή που ο Σικελιανός εμπνέεται από τον αρχαίο ελληνικό κόσμο, τη μυθολογία, το μυστικισμό, από τη θρησκεία και την ιστορία. Οι τραγωδίες όπως και πολλά ποιήματά του ενθουσιάζουν το κοινό και τους αναγνώστες, ωστόσο ιδιαίτερη αξία δίνεται στην ποιητική δημιουργία του λίγο πριν τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η ποίησή του παίρνει κοινωνικό περιεχόμενο. Κάποιες από τις τραγωδίες που συγγράφει είναι "Η Σίβυλλα" (1940), "Ο Χριστός στη Ρώμη" (1946), "Ο θάνατος τον Διγενή" (1948).


Όταν τον Μάρτιο του 1938 γνωρίζει τη σύζυγο του φυματιολόγου Γεωργίου Καραμάνη, Άννα Καραμάνη, ο Άγγελος Σικελιανός την ερωτεύεται βαθιά. Η γνωριμία τους εξελίσσεται σε μεγάλο έρωτα και τότε ο Σικελιανός ζητάει από την Καραμάνη να χωρίσει. Η Εύα Καραμάνη συναινεί, το ίδιο και ο σύζυγός της όπως και η Εύα Πάλμερ και οι γάμοι του Άγγελου Σικελιανού και της Εύας Καραμάνη γιορτάζονται στις 17 Ιουνίου του 1940. 

To 1941-1942, κατά την περίοδο της Κατοχής γράφει και κυκλοφορεί κρυφά τα "Ακριτικά", τα οποία αποτελούν μία κραυγή πόνου του σκλαβωμένου Ελληνισμού. Ο Σικελιανός διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην πνευματική αντίσταση του λαού, με κορυφαία εκδήλωση το ποίημα και το λόγο που εκφωνεί στην κηδεία του Παλαμά στις 28 Φεβρουαρίου του 1943.


Tο 1943 γίνεται πρόεδρος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών και μένει στην προεδρία έως και το 1945. Επίσης γίνεται μέλος του Ελληνοσοβιετικού Συνδέσμου.

Ο Άγγελος Σικελιανός υπήρξε 5 φορές υποψήφιος για το Νομπέλ Λογοτεχνίας:

  • Το 1946, προτεινόμενος από το μέλος της Σουηδικής Ακαδημίας Anders Österling.
  • Το 1947, προτεινόμενος από τον Νίκο Βέη, που την ίδια χρονιά προτείνει και τον Νίκο Καζαντζάκη με την σκέψη πως θα έπρεπε να βραβευτούν από κοινού.
  • Το 1948, προτεινόμενος από μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας Γραμμάτων, Ιστορίας και Αρχαιοτήτων της Σουηδίας Axel W. Persson και το μέλος της Σουηδικής Ακαδημίας συγγραφέα και δημοσιογράφο Elin Wägner. Την χρονιά εκείνη, ο Anders Österling, ο οποίος πρότεινε τον Σικελιανό το 1946, προτείνει να μοιραστεί το βραβείο μαζί με τον νικητή εκείνης της χρονιάς Τ.Σ. Έλιοτ, αλλά η πρότασή του απορρίπτεται. 
  • Το 1949, προτεινόμενος από το μέλος της Σουηδικής Ακαδημίας, συγγραφέα Sigfrid Siwertz.
  • Το 1950, προτεινόμενος με δύο προτάσεις. Μία, με μοναδικό υποψήφιο τον ίδιο, από την Ελληνική Εταιρεία Λογοτεχνών και μία, σε συνδυασμό ξανά με τον Καζαντζάκη, από το μέλος της Σουηδικής Ακαδημίας συγγραφέα Hjalmar Gullberg.


Ο αποκαρδιωμένος Σικελιανός παλεύει με σοβαρά προβλήματα υγείας. Στις 4 Ιουνίου 1951 από λάθος της οικιακής βοηθού του αντί για το φάρμακό του λαμβάνει απολυμαντικό, με αποτέλεσμα να υποστεί σοβαρά εγκαύματα στα αναπνευστικά του όργανα. Στις 19 Ιουνίου 1951 αφήνει την τελευταία του πνοή στην κλινική «Η Παμμακάριστος» της Αθήνας.