Αναμφίβολα υπάρχουν πολλές προσωπικότητες τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο που έχουν αφήσει το δικό τους στίγμα στα πολιτιστικά δρώμενα. Το πρόσωπο που επιλέχθηκε για το πρώτο αφιέρωμα της Townsendia έχει αποτελέσει σημείο αναφοράς ακόμη και μετά το θάνατο του. Η επιρροή που είχε ο ίδιος σίγουρα χαρακτηρίζεται έντονη παρόλη τη διακριτικότητα που διέθετε.
Γεννημένος στην Κηφισιά, στις 2 Ιανουαρίου του 1924, ο Ευγένιος Σπαθάρης, άρχισε από πολύ νωρίς να ασχολείται με τη ζωγραφική και ιδιαίτερα με τους ήρωες του θεάτρου σκιών. Ένας από τους πρωτοπόρους του ήταν και ο πατέρας του, Σωτήρης Σπαθάρης, που έφυγε από τη ζωή το 1974.
Οι πρώτες παραστάσεις του Ευγένου Σπαθάρη, έχοντας μεγάλη οικειότητα με το θέατρο σκιών εξαιτίας του πατέρα του, ήταν κατά τη διάρκεια της κατοχής, σε θέατρα της Αθήνας, σε πρεσβείες καθώς και σε πολλές άλλες παρόμοιες εστίες πολιτισμού. Έκτοτε δεν σταμάτησε να ανεβάζει πληθώρα παραστάσεων όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε χώρες του εξωτερικού, με τη συμμετοχή του σε διεθνή φεστιβάλ και συνέδρια ειδικά για το θέατρο σκιών.
Το ονοματεπώνυμο “Ευγένιος Σπαθάρης”, έχει συνδυαστεί αποκλειστικά με τον Καραγκιόζη. Ο ταλαντούχος δημιουργός παρουσίασε πολλά έργα με ήρωα τον Καραγκιόζη, τόσο ως άψυχο υλικό, χρησιμοποιώντας φιγούρες ηρώων όσο και σε έμψυχη παράσταση με ηθοποιούς, στο Κρατικό Θέατρο Β. Ελλάδος, στο «Ελληνικό Χορόδραμα», στο Θέατρο Χατζώκου (Θεσσαλονίκη), στο Θέατρο Συντεχνίας με τις παραστάσεις «Το ταξίδι», «Το καταραμένο φίδι», «Ο δικτάτορας», «Ο Αλέκος με τα κυδώνια» και πλήθος άλλων.
Το 1950 ο Ευγένιος πραγματοποιεί την παρθενική του εμφάνιση στην έβδομη τέχνη και στην ταινία "Πικρό Ψωμί", του Γρηγόρη Γρηγορίου. Έπαιξε έργα του στην κρατική τηλεόραση από το 1966 μέχρι το 1992. Κάποια από τα έργα του αυτά κυκλοφορούσαν μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του '90 σε βιντεοκασέτες, ενώ τις ημέρες του θανάτου του ξεκίνησε συμπτωματικά η κυκλοφορία τους σε DVD.
Σε ηλικία 46 ετών κυκλοφόρησε 13 εικονογραφημένα τεύχη με μαυρόασπρες φιγούρες και έγχρωμο εξώφυλλο. Εννέα χρόνια αργότερα, το 1979, παρουσιάστηκε από τις εκδόσεις Νεφέλη το επιτυχημένο βιβλίο του «Ο Καραγκιόζης των Σπαθάρηδων» με εφτά έργα και εφτά περιλήψεις (τα τέσσερα δικά του και τα τρία του πατέρα του Σωτήρη). Από το 1962 κυκλοφόρησαν 10 έργα του σε δίσκους 45 στροφών από την His Master's Voice, ενώ ακολούθησαν άλλοι 2 δίσκοι 33 στροφών από τη Μinos-EMI αρχές της δεκαετίας του '80, και άλλες έξι παραστάσεις σε 6 αντίστοιχα CD από τη Legend το 2002.
Επιπροσθέτως, ο Ευγένιος Σπαθάρης ήταν μέλος του Καλλιτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος και του Ινστιτούτου Παγκοσμίου Θεάτρου της UNESCO. Αξιοσημείωτες αποτελούσαν και οι περιοδείες που έκανε, λαμβάνοντας μέρος σε διάφορα φεστιβάλ και συνέδρια όπως: Παρίσι, Λιέγη. Ρώμη, Κάιρο, Κοπεγχάγη και Λονδίνο. Ο Ευγένιος Σπαθάρης, μέσα από το ταλέντο που είχε στη ζωγραφική, έλαβε μέρος ως ζωγράφος σε πολλές εκθέσεις ατομικές και ομαδικές σε Αθήνα, Νέα Υόρκη, Ζυρίχη και Παρίσι.
Το 1991 ιδρύθηκε το Σπαθάρειο Μουσείο Θεάτρου Σκιών Δήμου Αμαρουσίου, το οποίο λειτουργεί συστηματικά από το 1996, με στόχο την προβολή του θεάτρου σκιών και του καραγκιόζη.
Οι διακρίσεις για τον Ευγένιο Σπαθάρη ήρθαν για να επικυρώσουν επίσημα το ταλέντο που ο ίδιος κατείχε. Το 1962 τιμήθηκε με το Βραβείο Ρώμης, με το Α' Μετάλλιο του Πρίγκιπα του Μοντ, το 1978 με το Α' Βραβείο Πολωνίας, την ίδια χρονιά με το Α' Μετάλλιο Τοσκανίνι στην Ιταλία καθώς και με μια σειρά πολλών ακόμη διακρίσεων.
Το 2007, μόλις δύο χρόνια πριν φύγει από τη ζωή, έλαβε ιδιαίτερη τιμητική διάκριση από το Ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού για τη μεγάλη του προσφορά στο καλλιτεχνικό αυτό είδος, για το οποίο του αναγνωρίστηκε ο τίτλος του μεγάλου δασκάλου.
Στις 6 Μαϊου του 2009, ενώ ο Ευγένιος Σπαθάρης βρισκόταν στο Ινστιτούτο Γκαίτε Αθηνών προκειμένου να παραστεί σε εκδήλωση προς τιμήν του, χάνει την ισορροπία του και πέφτει από σκάλες. Τα πολλαπλά κατάγματα ήταν αρκετά ώστε να του δημιουργήσουν σοβαρό αιμάτωμα στον εγκέφαλο.
Τρεις ημέρες αργότερα, στις 9 Μαϊου του 2009, ο Ευγένιος Σπαθάρης, ο μεγάλος δάσκαλος του θεάτρου σκιών, χάνει τη μάχη για τη ζωή σε ηλικία 85 ετών. Η σορός του εξετέθη σε λαϊκό προσκύνημα στο Σπαθάρειο Μουσείο Θεάτρου Σκιών και η κηδεία έγινε στις 13 Μαΐου του 2009, στο Μαρούσι, με δημόσια δαπάνη.
Μέχρι σήμερα, ο Ευγένιος Σπαθάρης αποτελεί ίσως το μοναδικό Έλληνα καλλιτέχνη του θεάτρου σκιών που σημείωσε μεγάλη επιτυχία, λαμβάνοντας τεράστια αγάπη από το μεγάλο κοινό του. Οι θεατρικές παραστάσεις σκιών που ίδιος είχε γράψει παίζονται μέχρι σήμερα όχι μόνο σε πολιτιστικές εστίες αλλά και στα σχολεία ολόκληρης της χώρας, διαδίδοντας το έργο του μεγάλου Έλληνα δασκάλου του θεάτρου σκιών.
Κείμενο: ΓΑΒΡΙΗΛ ΧΑΤΖΗΝΟΠΟΥΛΟΣ
